ارائه دهنده محترم آقای مظاهری سیف گفت : موضوع مهدویت یک مسأله جدی و ریشهدار است، رهبری فرمودند معنویت عصارۀ بعثت انبیاء است، لذا در همه ادیان و مذاهب این باور وجود دارد، این اندیشه در تفکر شیعی با سایر مذاهب یکی اینکه: ما در اینجا مهدویت، انتظارسنجی را یک آرمان و آرزو نمیبینیم او را به طور دقیق میشناسیم، دومین ویژگی متمایزکننده تفکر شیعی، ما معتقدیم او زنده است و در میان ما زندگی میکند، ایشان باور به این شخصیت منجی را متمایز میکند، این اولین مفهوم کلیدی است.دومین مفهومی که ایشان تأمل زیادی دارند، خود مفهوم انتظار است، ترقب و منتظر یک امر قطعی بودن، انتظار سه تا شاخص دارد: 1.یک نوع اعتراض است، انتظار و تسلیم و نشستن نیست، تأکید دارند این اندیشه انتظار، سرگرم زندگی عادی خودش نباشد، اعتراضهایی که از وضع موجود دارد از حد نق زدنهای عادی فرانمیرود، این اعتراض یک اعتراض زنده است.
اعتراض اینگونه شکل میگیرد.2ـ. انتظار یک نوع آمادگی را در خودش دارد، انتظار آمادگی تغییر را در فرد ایجاد میکند، و اینکه مآلاً در خصوص باور به مهدویت: دست قاهر قدرت الهی... و او با کمک همین انسانها بتواند جهان را تغییر دهد. آمادگی که فرد منتظر در اندیشه شیعی دارد و آمادگی... با عنایت به خداوند است و این باور همراه به این است که امام زمان با همین انسانهایی که تحت بیعدالتی و ظلم هستند و بندۀ واقعی خدا ساخته شود. با کمک همین انسانها چون اگر قرار است منجی بیاید و خودش همه چیز را اصلاح کند انتظار ما معنا ندارد، سومین ویژگی اینکه انتظار یک بُعد مردمسالارانه دارد. آن جنبه اینطور اقتضاء میکند روح انتظار در جامعه دمیده شود.3ـ . جنبه مردمسالارانه: یک ویژگی که رهبری دارند در تمام این مبانی و مفاهیم رهبری استنادات و شواهدی را ارائه میدهند، و انقلاب اسلامی را به عنوان نمونه و شاهد مثال معرفی میکنند، یک شورش جهانی برپا کرد و دل مردم دنیا را تکان داد.
حجت الاسلام مظاهری گفت :علتش هم جالب است شعارهایی چون مردمسالاری و عدالت را انبیاء به بشر یاد دادهاند.به نظر میآید ایشان معنویت را پدیدهای ذومراتب میبینند، انسان این استعداد و قابلیت را در وجود خودش دارد، این شالودۀ اصلی در وجود همه هست و زمانی که امام تشریف بیاورند تجربههایی مجذوبانه... ارتباط قلبی را برقرار میکنند، در درون کشف میکنند و رنگ و روی زندگی بشریت تغییر میکند.یکسری مبانی به نظر میآید. معنویت با توجه به اینکه ذومراتب است و پیشبرنده است. میراند به سوی مراتب بالاتر به سوی خدا با این ویژگی مهدویت، متوقف نشدن... معنویت نمیگذارد آرام بگیری در یک مرتبه پایین از ارتباط با خدا، لذا این موتور محرکی که معنویت روشن میکند از عبودیت غیرخدا هم مردم را بازمیدارد، یکی از پایههای اساسی آن است، جهادی که منتظران در رابطه با بیعدالتی اول از جهاد با نفس و از درون شروع شده، این مراتب معنوی را قدم گذاشته نمیتواند آرام بنشیند و گسترش فساد را ببیند.
مظاهری سیف سه مبنادر مقاله مطرح می کند: نظریههای رقیب هم بحث میشود؛ مبنای اول: مبنای انسانشناختی است، انسان دارای استعداد و قابلیت نامحدود است میتواند آن را خراب کند و به تباهی بکشاند نتیجه این میشود اگر انسان این قابلیت روحی را در رابطه با... و از اینجا است که فرد هرچه از دنیا به دست میآورد او را آرام نمیکند، انسان است که جوامع را به نابودی میکشاند، قابلیت نامحدود است اگر ربط پیدا کرد از طریق شکوفایی معنوی... والاّ اگر معنویت نباشد عدالت هم نیست و این... ولذا به مبنای دوم میرسیم، جوامع از دو طبقه سلطهگر و سلطهپذیر تشکیل میشود در جامعه مهدوی و آرمانی که پس از ظهور شکل خواهد گرفت.رهبری تعبیر به نظام سلطه میکند غیر از بُرهههای کوتاهی، این نظام همینطوری پیش میرود برای به هم ریختن شالودۀ فاسد گروهی باید به وجود بیایند به نام مجاهدان و آمادگی در خود ایجاد میکنند، این مجاهدان کلید و عنصر اصلی.
مبنای آخر: امید است، رهبری بحثهای مفصلی دارند، امید وضعیت عددی را متوقف میکند و انتظار این امید را در وجود ما برمیانگیزاند.
در ادامه ناقدین محترم نظرات خود را بیان نمودنند:
آقای رودگر: بسم الله الرحمن الرحیم رب ادخلی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق واجعلنی من لدنک سلطانا نصیرا؛ و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین،
زمینهای برای تبدیل شدن به مقاله را دارد، ارائه قابل استفادهای که داشتند تشکر میکنم.
نکته اول: به نظر میرسد باید آقای مظاهری سیف مفردات و مبادی تصوری و حتی تصدیقی خودشان را... در متن خود مقاله هم درست و دقیق تبیین کنند که مقاله در نهایت به کدام سمت و سو باید سوق پیدا کند اگر از این منتظر وارد بحث بشوند.
نکته دوم: مقصود از نظریه انتظار در اندیشه رهبری چیست؟ دو تا تعبیر امکانپذیر است، ما نظریه انتظاری داریم و قرار است آن را مورد تبیین قرار دهیم دوم اینکه خود رهبری نظریهای دارند و ما میخواهیم آن نظریه را در آثار گفتاری و نوشتاری مورد تبیین و تحلیل قرار دهیم.
رویکرد معنوی... ظرفیت هردو معنا را دارد.
نکته سوم اینکه مقصود از این نظریه، چه تعریفی وجود دارد و مقصود از نظریه انتظار چیست؟ و بعد شاخصها و کارکردهایی دارد، بحث انتظار در اندیشه رهبری در مبانی انسانشناختی نقطع عزیمت بحث باید میرفت روی انسان کامل و در بحث انسان کامل مباحث مختلفی که به لحاظ حضور انسان کامل.
آقای عالمزاده نوری: ضمن سپاسگزاری از زحمت جناب آقای مظاهری چند نکته را در نقد سخن.
یک جمعبندی میخواهیم داشته باشیم که ادعای اصلی چیست، در قسمت اول نظریه انتظار را با سه عنصر بیان کردند بعد موارد سخن خودشان میشوند که احتمالاً کشف پیوند بین مهدویت و معنویت است، رابطه ایندو را با هم تبیین کنند. برای تعریف معنویت دو تا کار انجام دادند، استفاده از کلمات حضرت آقا و تعریفی از معنویت عرضه کردند.
نکته اول اینکه این قسم استناد کردن برای گرفتن یک مفهوم شاید درست نباشد، اینها مصادیق، این کار شبیه به کاری است که برخی با روایات انجام میدهند، در یک جایی مروت را اینگونه تعریف کردند، ... مروت را العفاف و اصلاح المال تعریف کردهاند.
آن جایی که قرار است مسأله مهدویت و معنویت بیان شود تعریف دیگری عرضه کردند معنویت آن استعداد روحی بیکرانه که به هیچ حدی قناعت نمیکند.
ممکن است یک کسی آدم معنوی باشد و بهمراتب پاییندست پیدا کرده و به همان اکتفا کند،
پس آدم منتظر میشود و با وضع موجود درگیر میشود.
نکته دیگر که اصل ادعای ایشان است. انسان نسبت به وضع موجود... این همه باز در حاق، چگونه یک انسان معنوی به وضع موجود معترض است.
نکته دیگر اینکه یک دسته مبانی آمده که ربط آن مشخص نشده است.
علی القاعده
نکته دوم ذیل مبنای روانشناختی امید را مطرح کردند تا حالا تصور میکردیم امید مبنای انتظار نیست بلکه یکی از دستاوردها... امید اثر انتظار و اثر اعتقاد به مهدویت است نه اینکه مبنای آن باشد، چطور این را مبنا کردند،
نکته دیگر رابطه عدالت با مهدویت است.
اخلاق سکولار دنبال این است، عدالت الزاماً احتیاج به مهدویت.
آقای مظاهری سیف: چند نکته: رویکرد ما در مقاله، رویکرد معنوی است، معتقدم رهبری یک نظریۀ خاصی در رابطه با انتظار را ارائه میدهند، این دیدگاه یک دیدگاه متمایز است، فرق دارد دیدگاه رهبری با دیگر دیدگاهها،
ما از دیدگاه معنویت خواستیم... معنویت با عرفان فرق دارد، عرفان میگوید موضوع توحید و موحّد است.
اینکه استناد به کلام رهبری،
کندی حرکت داریم، ممکن است
لذا بحث امید، امید مبنای حرکت است، در انتظار هم همین است.
آقای الهینژاد: در هر بحثی مبادی تصوری بحث باید خوب روشن شود، در عنوان مقاله سه مفهوم داریم که بایستی خوب باز شود: 1. انتظار 2. معنویت 3. رویکرد.
نکته بعدی دو مقوله اساسی در عنوان مقاله داریم: 1. انتظار 2. انتظار؛ ارتباط و نسبت این دو باید خوب بررسی و برقرار میشد.
اینها به نظرم بایستی خوب بحث میشد. انتظار هم مراحل... ارتباط هردو به یک نحوی متکامل همدیگر هستند. این نظر من اگر خوب منقح میشود باز میشد خودشان را بیشتر نشان میدادند.
نکته دیگر اینکه اصلاً میشود گفت معنویت و نقش، وقتی مهدویت میگوییم یعنی در مسیر شریعت و باورها قرار گرفتن این نگاه صوفیانه است، ما هر لحظه نیاز به شریعت داریم، معنا نداریم بگوییم.
هیچ توقعی نه در انتظار نه در مهدویت است هردو یا به پیش یا به پس هستند.
آقای عبدی چاری: مبنا را بایستی تعریف کنید مگر اینکه برای مبنا و مفهوم، عدالت در حیوانات اصلاً معنا ندارد، آن ؟؟؟
آقای کارگر: بحث دیدگاههای مقام معظم رهبری کار میکنم، میبینم رابطۀ معنوی با امام، حرکت جمعی به سمت صلاح و پاکی و لزوم اخلاق شناخت اخلاق اسلامی.
آقای گودرزی: دو نکته: 1. رویکرد معنوی تعریف نشد و اینکه در مقابل کدام ویژگی است.
آیا منظور ارتباط بین مهدویت و معنویت است.
2. محبت از مبانی اساساً چه ربطی به ؟؟؟ شما دارد.
خانم دکتر مغیسهای: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری رویکرد خاصی به زنان دارد.
آقای عالمزاده نوری: روشن نشد که چه معنایی از معنویت است با ؟؟؟ شدن.
آقای مظاهری سیف: رهبری تعبیر دارند، میفرماید انسانهایی که فداکاری میکنند برای کشورشان، ناسیونالیزم، این هم معنویت است.
آقای فصیحی: دو نکته: مفهوم معنویت، مفهوم پیچیدهای است و اندیشمندان روی آن توافق ندارند.