به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیکرسی ترویجی «رابطه حکمرانی متعالی مهدوی و حکمرانی مطلوب ولی فقیه» به همت پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با ارائه حجت الاسلام والمسلمی استاد حسین الهی‌نژاد، رئیس محترم پژوهشکده مهدیت و آینده پژوهی ۱۱ بهمن ماه ۱۴۰۲ در تالار کوثر برگزار گردید.
حجت الاسلام حسین الهی نژاد در ابتدای بحث اظهار کرد: نظریه حکمرانی اسلامی با رویکرد شیعی به دو قسم عصر حضور و عصر غیبت تقسیم می شود. دولت در عصر حضور و ظهور و دولت در عصر غیبت، به بیان دیگر دولت پیشاظهور و دولت پساظهور که یکی دولت منتظِر با حکمرانی ولی فقیه(جانشینان امام مهدی(عج)) و دیگری به دولت منتظَر با حکمرانی شخص امام مهدی(ع) که با نشانه حکمرانی متعالی و ایده¬آل تعریف می شوند، است.
رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی ادامه داد: شیعه اعتقاد دارد در عصر حضور، نظریه امامت مطرح بوده و امامان به فرمان الهی بعد از رسول اکرم(ص) یکی بعد از دیگری عهده دار اداره و تنظیم امور اجتماعی، سیاسی و اعتقادی مردم خواهند بود و در عصر غیبت کبری به جهت غیبت امام زمان(ع) نظریه ولایت فقیه مطرح بوده و فقهاء بطور عام و ولی فقیه بطور خاص عهده¬دار اداره جامعه و تنظیم امور در حوزه اجتماعی، سیاسی و اعتقادی شیعیان هستند.
وی با بیان اینکه حکمرانی مهدوی با وصف تعالی از دیگر حکمرانی ها متمایز می شود، گفت: حکمرانی ولی فقیه در عصر غیبت با دو وصف مطلوب و مقدور شناخته می شود، این نوع حکمرانی الگو و مدلی از حکمرانی اسلامی است که بر اساس اندیشه مهدویت شکل گرفته و با رویکرد زمینه سازی ظهور به راهبری جامعه و شهروندان برای رسیدن به آمادگی، شایستگی و بایستگی برای تحقق ظهور، می پردازد.
این کارشناس مهدوی به اشاره به تعارفی مثبت و منفی‌ای که از انتظار فرج وجود دارد، بیان کرد: منتظر واقعی کسی است که نخست از وضعیت موجود ناراضی باشد، سپس وضعیت مطلوب و ایده آل را ببیند، همچنین با آمادگی و شایستگی کامل از وضعیت موجود عبور و برای رسیدن به وضعیت مطلوب تلاش کند. وگرنه به نوعی خمودی و ایستائی شده که شاخصه انتظار منفی است، مبتلا می شود.
وی در ادامه به نقش مهدویت و حکمرانی مهدوی در حکمرانی ولی فقیه اشاره کرده و افزود: مهدویت و حکمرانی متعالی مهدوی در شکل گیری اصول و بنیادهای حکمرانی ولی فقیه نظیر مشروعیت بخشی، مقبولیت سازی، هدف نمائی و… نقش اساسی و تأثیرگذار دارد. بی شک اصل مشروعیت و مقبولیت برای حکمرانی ولی فقیه از ناحیه اندیشه مهدویت، نشان از تعامل و رابطه عمیق میان حکمرانی متعالی مهدوی با حکمرانی مطلوب ولی فقیه است.
الهی نژاد با بیان اینکه در خصوص مشروعیت ولایت فقیه در عصر غیبت روایات گوناگونی از حضرات معصومین(ع) نقل شده است، ابراز کرد: نیابت عام که بیانگر مشروعیت سرپرستی فقها در عصر غیبت است از جمله مباحث مهم مهدویت تلقی شده و با این مقوله حرکت ها و فعالیت های فقهاء و علمای شیعه در عصر غیبت توجیه و مشروعیت سازی می شود بطور کلی به صورت سلسله مراتبی مشروعیت نهضت های فقهاء در عصر غیبت به وسیله نظریه ولایت فقیه و نظریه ولایت فقیه به واسطه نظریه نیابت عام و نظریه نیابت عام توسط اندیشه مهدویت و اندیشه مهدویت توسط اسلام توجیه و مشروعیت سازی می شود.
وی با بیان اینکه اصل شهروندی در عصر غیبت مساوی است با اتصاف به انتظار، و مزین بودن به وصف انتظار مساوی است با منتظر بودن، گفت: بنابر این مقبولیت مردمی یعنی مقبولیت منتظران و شهروندان منتظِر. بر این اساس استمرار حکومت ولی فقیه با منتظران و شهروندان منتظِر که بر گرفته از اندیشه مهدویت می باشد تأمین می شود. پس اندیشه مهدویت در قالب انتظار و منتظران علاوه بر مشروعیت سازی نظام ولی فقیه در مقبولیت آن نیز تأثیر گذار خواهد بود.
الهی نژاد تأکید کرد: آمادگی یاران و یا آمادگی مردم شرط مهم و اساسی برای تحقق ظهور است بر این اساس ظهور امام زمان(عج) بدون اراده جمعی بشر و بدون آمادگی کامل منتظران، قابل دست یافتنی نخواهد بود از این رو ظهور امام زمان(ع) به عنوان هدف اصلی فعالیت های منتظران و جامعه منتظِر شناخته می شود و همه اعمال و رفتار فردی و اجتماعی اعم از سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و… در راستای تحقق ظهور توجیه و تعریف می شود. اوج این آمادگی و شایستگی منتظران در عصر غیبت در بعد اجتماعی آن هم در ساحت سیاسی و حکمرانی ولی فقیه نمود و بروز بیشتری دارد.
وی اضافه کرد: به عبارت بهتر، حکمرانی ولی فقیه با رویکرد هدف شناختی به دنبال تحقق دو هدف یعنی تحقق ظهور و تحقق حکمرانی مهدوی است تا با این نشانه گذاری و هدف‌نمایی اولاً زمینه امید و امیدواری در مردم فراهم ثانیاً پایه ها و اساس نظام ولی فقیه تحکیم و استوار، ثالثاً بستر الگوگیری برای نظام ولی فقیه فراهم و نهایتاً تداوم و بقای حکمرانی ولی فقیه تضمین ¬شود.
رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی با بیان اینکه یکی از وظایف مهم دولت منتظِر در عصر غیبت تبلیغ و معرفی دولت منتظَر به بشر و جوامع بشری است، تأکید کرد: یکی از کوتاهی هایی مهم و سرنوشت سازی که منتظران از گذشته های دور مرتکب شده و الان نیز با آن دچار هستند درست معرفی نکردن امام زمان(ع) و حکمرانی عادلانه ایشان به مردم و جامعه است و این کوتاهی ها نه تنها در ابتدا به نوعی زمینه ساز غیبت شده است در ادامه نیز تدوام غیبت را در سال های طولانی در پی داشته و مردم و جامعه را از فیض ظهور امام زمان(ع) و حکمرانی عادلانه و عاقلانه او محروم کرده است!
وی اضافه کرد: در زندگی و سیره حضرات معصومین(ع) به روشنی می بینیم که در تبلیغ دین بالاخص تبلیغ مهدویت از دو شیوه نظری و عملی پیروی کرده و در راستای تعالی و تعمیق فرهنگ مهدوی علاوه بر تبلیغ نظری، کلامی و گفتاری، به تبلیغ عملی و رفتاری نیز پرداخته اند و شاهد این ادعا وجود بیش از دو هزار روایات مهدویت از حضرات معصومین(ع) است که برخی به صورت تبلیغ گفتاری و برخی به صورت تبلیغ عملی صادر شده است.
حجت الاسلام الهی نژاد در ادامه بیان کرد: بر این اساس منتظران در راستای الگو گیری از حضرات معصومین(ع) در مقوله تبلیغ مهدویت باید از همه شیوه های تبلیغی بهره برده و در عرصه های مختلف تبلیغی از ابزار و روش مناسبی استفاده کنند
